Aarde zonder water in Literaturnaja Rossia: ‘Original’ als spiegel van de Russische literatuur

[…] Zo neem ik het boek “Aarde zonder water” van Aleksandr Skorobogatov ter hand — en opnieuw wil ik de curator van “Original” feliciteren; dit is weer een succes! Het is al lang, heel lang geleden dat ik nog een roman gelezen heb waar ik me pas van kon losmaken nadat ik de laatste pagina had omgedraaid. Nee, “Aarde zonder water” is geen historische roman, geen detective, geen avonturenproza, wat ik altijd met veel plezier lees. Dit is een psychologische thriller. Een werk dat keihard, dynamisch geschreven is, zonder mededogen voor de psychologische toestand van de lezer. Een intelligent opgebouwde plot, de intrige gaat over in een andere intrige, de lotgevallen van de personages lopen op de meest tragische manier naar elkaar toe en uit elkaar… Maar dat is niet de reden waarom ik de roman van Skorobogatov zo hoog inschat, niet omdat ik hou van goed geschreven proza met een scherpe plot (hoewel “Aarde zonder water” een erg waardige thriller is), maar omdat Aleksandr Skorobogatov volgens mij een ontdekking heeft gedaan in zijn roman: hij schept een nooit gezien beeld van het onzichtbare, ontastbare, door de personages noch door de lezer te vatten Kwaad. De sfeer die de romanpersonages omringt is doordrongen van dit Kwaad, het beïnvloedt hun lot, het vermoordt mensen rondom hen, het creëert bloedige hersenschimmen, maar het is niet te vatten. En de gebeurtenissen in de roman zijn juist zo luguber, omdat ze zich in de moderne wereld ontwikkelen, in de entourage van het centrum van Moskou, en dan verder plaatsvinden in België, maar ook daar is de onzichtbare kracht van het Duister heer en meester. En precies in dit indrukwekkend geschreven beeld van het Kwaad zit de filosofische kant van de roman. Skorobogatov dwingt ons om erbij stil te staan wat voor een wereld dit is, waarin we zo zorgeloos leven, hoe de wegen ervan zijn en hoe onze wegen lopen daar, waar het Kwaad zo alomvattend en meedogenloos aanwezig is… Met zeer veel moeite komen de romanpersonages (en de lezers) tot het inzicht van de motieven van de daden van het Kwaad en kunnen ze zich een materieel beeld ervan vormen, maar dat maakt de gebeurtenissen in de roman niet minder luguber, want dergelijke ontdekkingen blijven slechts veronderstellingen. “Volgens mij, hoewel ik moet zeggen dat ik er allesbehalve van overtuigd ben dat mijn veronderstellingen juist zijn, had hij de pech terechtgekomen te zijn tussen twee (drie, vier?) molenstenen van twee (drie, vier?) bandietenwereldjes, die hem gebruikt hadden om hun operaties voor elkaar te verbergen…”

Sterk, scherp, dramatisch en… bitter. Een geweldig boek!

Igor Getmanski, Literaturnaja Rossia (Moskou), 30 augustus 2002, No 35