Hedendaagse Russische schrijver Aleksandr Skorobogatov: biografie en bibliografie in het kort
Ik ben geboren in 1963 in Grodno, een kleine Wit-Russische stad vlakbij de Poolse grens. Ik studeerde film en drama aan het Wit-Russisch staatsinstituut voor toneel en beeldende kunst, tegenwoordig de Wit-Russische Academie voor schone kunsten (Minsk, Wit-Rusland), theologie aan het St. Sergius Orthodox Theological Institute (Parijs, Frankrijk), en ben afgestudeerd aan het Literaire Gorki Instituut (Moskou, Rusland).
Sergeant Bertrand,
Dedalus, 1992
De beslissing om schrijver te worden kwam relatief vroeg, toen ik een jaar of 18-19 was en nog aan de toneelschool studeerde. Om me helemaal aan het schrijverschap te wijden, verliet ik de toneelschool in de hoop op enkele maanden tijd een fulltime schrijver te worden. Het is gek en tegelijk ontroerend om terug te denken aan deze kinderlijke overtuiging dat alles uiteindelijk goed zou komen en mijn teksten gepubliceerd zouden worden zonder mijn maximalistische ziel te verkopen en deel te nemen aan enige ideologische spelletjes. Dit speelde zich echter af in het late Sovjettijdperk in al zijn terminale praal en glorie, het reusachtige Wit-Rusland had exact één staatsuitgeverij en precies evenveel literaire tijdschriften, en mijn dromen waren ongelooflijk ongegrond, maar vergeeflijk, gezien mijn jeugdige leeftijd met al zijn vertrouwen, zelfgeloof en uiteraard onmetelijke hoeveelheid naïviteit.
De versobering liet niet lang op zich wachten. Een redacteur van dat enige literaire tijdschrift liet zich onder vier ogen ontvallen dat, hoewel mijn teksten goed genoeg waren voor publicatie, dit nooit zou gebeuren: ze waren te ‘anders’, ideologisch onacceptabel en politiek incorrect. Als ik kans wou maken op publicatie, moest ik ‘mijn stijl en visies’ veranderen, een advies dat ik in de daaropvolgende jaren veel te vaak te horen kreeg en absoluut niet van plan was op te volgen.
Terug naar de realiteit: ik moest werk zoeken. Schrijven is een tijdrovende bezigheid, zelfs voor een 19-jarige, dus zocht ik een job met zo kort mogelijke werkuren, wat niet zo makkelijk bleek te zijn.
Audiëntie bij de vorst,
Manteau, 1994
Ik greep naast een ontegensprekelijk boeiende job bij de lokale posterijen (een paar uur werk in de vroege ochtend), omdat het afdelingshoofd mijn verschijning veel te frivool vond voor deze hoogst verantwoordelijke openbare functie. Mijn enige jeans was in deze rare tijd een onmiskenbaar symbool van het rottende Westen, en mijn lange haar… Tja, eigenlijk weet ik niet helemaal zeker waar het precies symbool voor stond, maar dat het een verwerpelijk symbool was, stond buiten kijf.
Uiteindelijk mocht ik beginnen als circuswerker (drie uur elke avond), en later, toen het circus onverwacht naar drie voorstellingen per dag overgeschakelde (wat minstens negen uur werk betekende en er dus geen tijd restte voor mijn dierbaar schrijven en mijn mooie vriendin), lukte het me een andere fascinerende job te vinden, waardoor ik bijna de hele dag vrij had. Ik werd nachtbewaker in een kindercrèche, maar na enkele maanden werd ik ontslagen wegens constant werkverzuim. De nachten in zo’n gigantisch grote en verlaten kindercrèche waren veel te lang en geweldig angstaanjagend. Bovendien had ik gedurende deze nachten veel interessantere dingen te doen dan te zoeken naar een veilige plek om mezelf te verbergen voor eventuele inbrekers.
Earth Without Water,
Olma-Press, 2002
Ik had het geluk student te worden aan het befaamde Literaire Gorki Instituut (Moskou), uniek in zijn soort en in deze tijden hoogstwaarschijnlijk de meest liberale onderwijsinstelling van de SU, een soort conservatorium (als ik dit zou moeten vertalen naar de omstandigheden van de Lage Landen) voor toekomstige schrijvers, dichters, dramaturgen enz. Toen zag ik de eenvoudige stand van zaken al in: mijn beslissing om niet de zoveelste schrijvende conformist te worden betekende dat ik nooit een woord gepubliceerd zou krijgen, maar voor de rest van mijn leven ‘voor de lade’ zou moeten schrijven. Deze trieste term betekende dat een schrijver wist dat zijn werk wegens allerlei ideologische redenen nooit zou worden uitgegeven, maar in plaats daarvan in een la van zijn schrijftafel zou belanden. In het Gorki Instituut was ik tenminste niet de enige met zo’n adembenemend perspectief voor ogen, en bovendien was het leven in de metropool in alle opzichten vrijer dan in de provincie.
Ik ging aan de slag als journalist voor de nationale radio, en kort daarna (1989) verscheen mijn verhaal ‘De Beul’ in het meest populaire ‘dikke literaire tijdschrift’ van toen — ‘Yunost’ — met de enigszins duizelingwekkende oplage van 3.100.000 exemplaren. Ik veronderstel dus dat je het jaar 1989 min of meer als het officiële begin van mijn literaire ‘carrière’ mag beschouwen. Trouwens, in 1995 kreeg deze eerste publicatie de volgende ruimhartige waardering van Yunost: ‘Het verhaal ‘De Beul’ zal ooit opgenomen worden in een anthologie van de beste literaire werken van onze eeuw’. Het gekke is dat 5 jaar voordat deze voorspelling werd uitgesproken, ze reeds was uitgekomen, toen de Moskouse uitgeverij Russkij Yazyk ‘De Beul’ opnam in zijn anthologie van Russische verhalen van de XX eeuw.
Earth Without Water,
The House of Books, 2002
Vandaag de dag woon ik in Antwerpen; volgens ‘De Standaard’ ben ik de enige Slavische schrijver in dit prachtige land. Ik ben lid van het Vlaamse PEN-centrum en fulltime schrijver. Sommige dromen komen dus uit, hoewel ik het verlies van bijna tien jaar van mijn auteursleven wegens de eigenaardigheden van het Sovjetregime nog steeds als een pijnlijk verlies beschouw. Ook al is dit in de verste verte niet zo tragisch als het lot van een aantal andere schrijvers, de verloren jaren komen niet terug, en ik vind het verlies nog steeds onrechtvaardig en pijnlijk.
Naast verhalen, essays, een toneelstuk etc. heb ik vijf romans geschreven en gepubliceerd: ‘Sergeant Bertrand’ (twee verschillende versies, 1991 en 2004), ‘Audiëntie bij de vorst’ (1994), ‘Aarde zonder water’ (weer twee versies: 1997 en 2002), ‘Cocaïne’ (2003) en ‘Portret van een onbekend meisje’ (2008).
Sergeant Bertrand,
The House of Books, 2004
‘Sergeant Bertrand’ won in 1991 een prestigieuze prijs ‘Beste roman van het jaar’ van Yunost (Yunost, Moskou, 1991, 999.000 exemplaren), en werd in 1992 in Nederlandse vertaling uitgegeven door ‘Dedalus’ (Antwerpen-Amsterdam, isbn 90-5281-071-0); ‘The House of Books’ publiceerde de nieuwe versie van de roman in 2004 (Antwerpen-Vianen, isbn 90-443-0868-8).
De roman werd positief onthaald. ‘Af en toe, maar heel zelden, geeft een roman of verhaal van een totale onbekende blijk van onverwachte genialiteit, — schreef Gazet van Antwerpen. — De novelle ‘Sergeant Bertrand’ van de Witrus Aleksandr Skorobogatov is één van die zeldzame, écht indrukwekkende debuten’. ‘ Het is een hele tijd geleden dat er zo’n origineel werk uit Rusland naar ons taalgebied kwam. En wat daarbij helemaal verheugend is, is dat Skorobogatov niet alleen andere thema’s aanroert dan zijn collega’s maar ook zo uitzonderlijk goed schrijft. Ik las Sergeant Betrand in één ruk uit, en het bleef me ook achteraf in zijn greep houden,’ — schreef het Nederlandse NRC Handelsblad.
Het Laatste Nieuws, België: ‘Het is absoluut uniek in de Russische literatuur in het algemeen en in die van de laatste jaren in het bijzonder. Het is een geweldig verhaal dat meteen naar de keel grijpt (en om eerlijk te zijn ook wel naar andere lichaamsdelen) en je niet meer loslaat. Dit verhaal kan zo verfilmd worden, met een atmosfeerschepping een Polanski waard’. ‘ Aleksandr Skorobogatov geldt als één van de interessantste postcommunistische Russische auteurs’ (De Standaard der Letteren).
Véra,
Editions Autrement, 2009
In 2002 één van de grootste Russische uitgeverijen ‘Olma-Press’ publiceerde mijn roman ‘Aarde zonder water’ (‘Zemlya bezvodnaya’, Moskou, isbn 5 224 03748 4). De roman werd uitgegeven in de serie ‘Original’, een van de meest opmerkelijke en prestigieuze Russische literaire projecten van de laatste jaren, gewijd aan nieuwe, kwalitatieve en niet-conventionele Russische actuele literatuur.
In hetzelfde jaar 2002 werd ‘Aarde zonder water’ uitgegeven in Nederlandse vertaling door ‘The house of Books’ (Antwerpen-Vianen, isbn 90 443 0615 4), de eerste uitgeverij in de Nederlandse taalgebied van mediaconcern Bertelsmann.
Ook deze keer was de pers mij goedgezind. ‘ Het is al lang, heel lang geleden dat ik nog een roman gelezen heb waar ik me pas van kon losmaken nadat ik de laatste pagina had omgedraaid. Sterk, scherp, dramatisch en… bitter. Een geweldig boek!’ (Literaturnaja Rossia, Moskou). ‘Zonder enige twijfel literatuur van Categorie A’ (Ezhenedelnyj jurnal, Moskou).
Vera,
Edizioni E/O, 2011
Een toonaangevend literair tijdschrift ‘Druzhba narodov’ noemde ‘Aarde zonder water’ de beste roman van het jaar, met onder andere de opmerking: ‘De roman van Aleksandr Skorobogatov behandelt de traditionele thema’s van de Russische literatuur met dezelfde subtiliteit als haar vertegenwoordigers die ervoor hebben gezorgd dat ze wordt beschouwd als grootse literatuur’. ‘Znamya’ (Moskou) kondigde naar aanleiding van deze roman aan: ‘Aleksandr Skorobogatov is een geweldige auteur’. Johan Depoortere schreef in ‘De Standaard der Letteren’: ‘Ja, dit boek sleurt je mee van de eerste bladzijde tot de laatste. Ja, het is knap geschreven, met veel ironie en zwarte humor, maar het is ook een verhaal met vele lagen en een subtiel verwerkte boodschap. Het is een hallucinant beeld van het hedendaagse Rusland, maar de drijfveren, de passies en de lafheid van de personages zijn universeel’. [ klik hier voor meer pers ].
Behalve ‘Aarde zonder water’ en ‘Sergeant Bertrand’, werd mijn roman ‘Audiëntie bij de vorst’ zowel in het Russisch (1995) als in het Nederlands (1994) gepubliceerd.
In 2003 verscheen mijn roman ‘Cocaïne’ in het op dit ogenblik belangrijkste Russische literaire tijdschrift ‘Znamya’ (Moskou). In 2008 verscheen mijn nieuwste roman ‘Portret van een onbekend meisje’ (‘Ural’, Rusland).
Ο διαβολικός λοχαγός Μπερτράν,
Kastaniotis Editions, 2013
In maart 2009 verscheen de eerste vertaling van mijn boek naar het Frans. De Parijse uitgeverij ‘Editions Autrement’ bracht de Franse vertaling van mijn debuutroman ‘Sergeant Bertrand’ uit. Het Franse boek kreeg een andere titel – ‘Véra’ – en wordt verspreid in Frankrijk, Canada, Zwitserland en België (Alexandre Skorobogatov, ‘Véra’, Editions Autrement, EAN13 9782746712645, ISBN 2746712644).
In Italië verscheen ‘Sergeant Bertrand’ bij de toonaangevende uitgeverij ‘Edizioni E/O’ (Aleksandr Skorobogatov, ‘Vera’, Edizioni E/O, Rome, 2011, ISBN 9788876419188). Op 1 december 2012 werd ik uitgeroepen tot absolute winnaar van de XXXIVe Internationale Literaire Prijs “Città di Penne – Mosca” 2012 (Italië) voor deze roman. Ik kreeg 333 van de 560 stemmen van de publieksjury, die de absolute winnaar koos in de eindfase van de prijs. Ik ging de twee andere finalisten vooraf: Emanuele Trevi (Italië, 106 stemmen) en Dulce Maria Cardoso (Portugal, 60 stemmen), — en nam ik een medaille van de Italiaanse president Giorgio Napolitano in ontvangst.
In Griekenland ‘Sergeant Bertrand’ werd uitgegeven door één van de meest gerenommeerde Griekse uitgeverijen ‘Kastaniotis Editions’ (Athene, 2013), in een vertaling van Alexandra Ioannidou (Αλεξάνδρα Ιωαννίδου) (Αλεξάντρ Σκορομπογκάτοφ, ‘Ο διαβολικός λοχαγός Μπερτράν’, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2013, ISBN 978-960-03-5037-1).
For more news, visit my blog.
Interested in rights to my novels?
Please use this contact form [ by clicking here ].