Met een vrouw als Vera, de bloedmooie actrice, had Nikolaj een gelukkig man kunnen worden, maar hij wordt verteerd door jaloezie. Verliest hij daarom zijn grip op de werkelijkheid? Drinkt hij daarom zijn gedachten suf met wodka? Wordt de vertelling daarom een donker woud waarin de lezer verdwaalt?

Aleksandr Skorogobatov, afkomstig uit Wit-Rusland en neergestreken in Antwerpen, besloot zich op zijn achttiende volledig aan zijn schrijverschap te wijden. Zijn donkere novelle ‘Sergeant Bertrand’ verscheen voor het eerst in 1991 en wordt nu – 25 jaar later – door Cossee in een prachtige editie heruitgegeven. Het masker, de hoorndrager en de dood. Dat hebben ze bij de vormgeving van Cossee goed begrepen. De omslagillustratie vat in een ijzersterk beeld de teneur van de vertelling.

Alsof een acteur je hoofd is binnengeslopen en je met een rokerige stem bedwelmt met zijn verhaal. Zo leest ‘Sergeant Bertrand’, een surreële novelle die het midden houdt tussen J. Bernlef en David Lynch. Verblind door zijn jaloezie is Nikolaj terechtgekomen in een grenszone tussen realiteit en verbeelding, hij is een marionet geworden die in een nachtmerrie wordt bespeeld door zijn eigen demonen. Skorogobatov weeft met zijn taal een web waarin hij zijn lezers strikt, hij gaat aan de haal met de tastbare werkelijkheid en laat gretig elementen uit dromen zijn verhaal binnendringen.

Moord en gruwelbeelden worden niet geschuwd en het lijkt wel alsof elke pagina ons dieper meesleurt in een steeds donkerder spiraal. Niet toevallig treffen we Nikolaj in deze novelle ook in een ziekenhuis aan. Maar of hij tot de alcoholverslaafden of tot de echte krankzinnigen wordt gerekend, dat blijft dan weer in het midden.

Het is in dit prachtige kluwen van woorden nooit duidelijk te achterhalen waar de werkelijkheid ophoudt en de droom, de inbeelding of de verbeelding het overneemt. “Ik kan me niets meer herinneren”, bekent Nikolaj, “was het nu een droom of echt, of heeft iemand het misschien verteld?”

Karel-Willem Delrue

© Cutting Edge – 25 november 2016