Sergeant Bertrand van Aleksandr Skorobogatov in Nederlands Dagblad
Volmaakte Waanzin
Nederlands Dagblad
Na het succes van Aleksandr Skorobogatovs (1963) roman Portret van een onbekend meisje, geeft uitgeverij Cossee zijn debuut Sergeant Bertrand opnieuw uit. Een logische keuze, want dit verhaal, nu vijfentwintig jaar oud, is tijdloos en alle aandacht waard.
Sergeant Bertrand is de mysterieuze indringer in het huwelijk van de drankzuchtige Nikolaj en de aantrekkelijke actrice Vera.
Beiden gaan gebukt onder schuldgevoelens over het overlijden van hun zoontje, een gebeurtenis die drukt op hun huwelijk. De komst van sergeant Bertrand maakt de situatie nog moeilijker. Nikolaj ziet in hem de minnaar van zijn vrouw en wordt ziekelijk achterdochtig. Al snel worden de verhoudingen op scherp gezet als Nikolaj zijn vrouw in elkaar slaat en haar het acteren verbiedt.
Maar bestaat Bertrand wel? Is hij geen hersenschim, of een alter ego van Nikolaj zelf?
Voor Nikolaj vervaagt langzaam maar zeker de grens tussen realiteit, roes en verbeelding. Zijn leven wordt beheerst door Bertrand, wodka en de onmacht om zijn liefde te tonen. Op zoek naar houvast raakt hij in gesprek met een orthodoxe priester die hem vertelt dat hij geloof nodig heeft om geholpen te worden. Doordat het Russische woord voor geloof Vera is, wordt duidelijk dat hij juist dat wat hij nodig heeft verliest.
Het sterke aan het verhaal is Skorobogatovs spel met de werkelijkheid. Personages in zijn verhaal lijken samen te vallen en verschillende gebeurtenissen worden met kleine variaties herhaald, bijvoorbeeld de overspelscène die Vera in het theater speelt.
Door deze desoriënterende, bijna hypnotiserende kunstgrepen, verliest ook de lezer zijn greep op de werkelijkheid. Op deze manier benevelt de Russische schrijver Skorobogatov op een knappe manier de lezer met taal, zoals Nikolaj zich benevelt met wodka.
En dat verdient een groot compliment.
Jelmer Birkhoff
* dwingende schrijfstijl
* beklemmende leeservaring
* knap spel met de werkelijkheid